Als je mij tijdens mijn studie biologie had gevraagd ‘wat is een ecosysteem?’, had ik vast niet geantwoord met de omschrijving van een groep zeer diverse, bevlogen ondernemers die met hun bedrijf een positieve impact willen maken op hun omgeving. Toch ben ik verzeild geraakt in zo’n groep mensen. En ik kan je vertellen, dat is ongelofelijk inspirerend.
Een definitie van het ecosysteem van Circular Clarity kan ik nog niet goed geven. Maar laat ik het eens proberen. Door te kijken naar het natuurlijke ecosysteem.
De kurk waarop de natuur drijft
In de biologie is een ecosysteem de kurk waarop de natuur drijft. Ecosystemen bestaan uit zowel de levende als de niet-levende natuur. Een bos is bijvoorbeeld een ecosysteem, maar ook een woestijn of de diepzee. Kort gezegd is een ecosysteem de verzameling van levende wezens in een bepaald gebied, inclusief de ‘abiotische’ omgeving. Onder abiotisch verstaan we – zoals het woord al zegt – alles uit de natuur wat niet leeft. Bios is het Griekse woord voor leven, dus abiotisch is het tegengestelde daarvan. Abiotische karakteristieken zijn bijvoorbeeld de mineralen in de bodem, de hoeveelheid regenval, de temperatuur, de geografische locatie en noem maar op. Kortweg: alles wat niet ademt, groeit, poept of zich voortplant.
Kenmerkend voor een ecosysteem is dat alle levende organismen die er deel van uitmaken, onderling afhankelijk zijn. Natuurlijke kringlopen, bijvoorbeeld van eten en gegeten worden, knopen de boel aan elkaar. Valt een schakeltje weg, dan heeft dat effecten op de rest. En het meest bijzondere is, dat wij als mens nog niet eens goed begrijpen hoe ongelofelijk ingewikkeld ecosystemen in elkaar zitten. Laat staan hoe ze functioneren.
Natuurlijke selectie
Ecosystemen op aarde zijn het gevolg van miljoenen jaren evolutie. Het proces dat werkt met natuurlijke selectie. De natuur zit aan de knoppen. Het bepaalt welk individu succesvol genoeg is om zich voort te planten. Zijn genen door te geven aan de volgende generatie, waardoor de soort in stand blijft. Dankzij de natuurlijke variatie tussen individuen, heeft de natuur iets om uit te kiezen, te selecteren. Wanneer een buitenbeentje een langere nek heeft dan de rest, en daardoor beter kan uitreiken naar malse blaadjes bovenin de boom, is hij in het voordeel. Zijn overlevingskans stijgt, hij plant zich succesvol voort en geeft zijn eigenschap door. De ‘lange nek’ scoort bonuspunten en gaat als een lopend vuurtje door de populatie. Het wordt de standaardnorm. Aan de verschillen tussen ecosystemen, die elk hun eigen aanpassingen vragen, hebben we de rijkdom van het leven te danken.
Terug naar het ecosysteem van Circular Clarity. Want wat heeft het al dan niet ontstaan van een lange nek, in hemelsnaam te maken met circulair ondernemen?
Aanpassen
In de kern komt het denk ik neer op de term ‘aanpassen’. Planten en dieren moeten zich aanpassen aan veranderingen in hun omgeving. Doen ze dit niet, dan sterven ze uit. Ook mensen moeten zich aanpassen, al lijken we te zijn vergeten hoe dat moet. We hebben de grot en het berenvel achter ons gelaten om steden te bouwen, vol met comfort en veel – heel veel – spullen. We bedwingen het water, leven in delta’s beneden zeeniveau. We reizen naar de maan en vragen de planeet waarop wij wonen alles te geven wat we maar wensen. Grondstoffen, energie, een schone lucht, voldoende drinkwater … elke dag weer. Met het vergroten van onze afstand tot de natuur, zijn we onze nederigheid kwijtgeraakt. Hoelang kunnen we zo blijven doorgaan, voordat het ecosysteem ons op de vingers tikt? Geen weldenkend mens zal ontkennen dat die grens al is overschreden. De oplossing kan zo simpel zijn: we moeten ons aanpassen. En het ecosysteem van Circular Clarity laat zien hoe dat kan.
Spirituele selectie
Alle deelnemers aan dit menselijk ecosysteem hebben de innerlijke drive om de wereld een stukje beter te maken. We zijn bereid ons aan te passen aan de draagkracht van de aarde, ons thuis. Niet omdat we buitenbeentjes zijn, maar omdat we luisteren naar een behoefte die inherent is aan het mens-zijn. Een behoefte om te zorgen voor onszelf én onze omgeving, omdat we beseffen dat elke stap die we zetten, een spoor achterlaat. Net zoals de planten en dieren in een natuurlijk ecosysteem, zijn we met elkaar vervlochten. En met alles om ons heen. Want biologisch gezien komen we immers voort uit de oersoep.
Misschien klinkt het wat zweverig, maar geloof me, iedereen die ik binnen het ecosysteem van Circular Clarity ken, staat met beide voeten op de grond. Wij delen het gemeenschappelijk besef dat een ecosysteem alleen kan floreren wanneer de onderlinge afhankelijkheid van de deelnemers wordt erkend én gevierd. En wanneer wat wij doen ten goede komt aan het geheel, en niet aan persoonlijk gewin. Daarom willen wij geven en delen, niet nemen en overheersen. Terwijl die onderlinge afhankelijkheid in de natuur zich afspeelt in het rijk van de natuurwetten, zonder geweten of intrinsieke motivatie, kenmerkt een ecosysteem van gelijkgestemde ondernemers zich juist door het maken van bewuste keuzes. Door ‘nee’ te zeggen tegen wat niet goed is voor toekomstige generaties. En door het omarmen van een zorgzame houding voor onze planeet.
Zouden we in het geval van de mens kunnen spreken van ‘spirituele selectie’, in plaats van natuurlijke selectie? Een selectie die aanspraak maakt op de kracht van ons brein, onze geest, onze ziel, onze liefde of hoe je het ook wilt noemen? Ik vind het een mooie gedachte, en vooral ook hoopvol voor de toekomst. Als we de mens gaan zien als een spiritueel wezen, in plaats van puur materieel, moet dit mogelijk zijn. Toch?
Stip op de horizon
Laat het ecosysteem van Circular Clarity een piepklein voorbeeld zijn van hoe de toekomst eruit kan zien. Een zelflerend organisme, met cellen die elk een eigen functie hebben, elkaar juist daardoor versterken en elkaar nodig hebben. Met eerbied en respect voor de plek waar het woont. Zodat iedere cel die er deel aan heeft, bijdraagt aan de evolutie richting volwassenheid.
Zo’n ecosysteem, hoe klein ook, zou een kurk kunnen zijn waarop de maatschappij drijft. Dobberend op een diepblauwe zee. Met een geweldige stip op de horizon, stralend van vertrouwen. Doe je mee?
